Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртамри «Халӑхсен туслӑхӗ» парк

Чӑваш Енри ялсем валли федераци хыснинчен кӑҫал 110,25 миллион тенкӗ килӗ. Ял территорисене ҫирӗппӗн аталантарма текен ятарлӑ программӑпа пӗтӗмпе ҫӗршыв хыснинчен 7,2 миллиард тенкӗ уйӑрмалла. Асӑннӑ хисепрен пӗр пайӗ пирӗн тӑрӑха та лекессине палӑртрӑмӑр ӗнтӗ.

Мускавран регионсене каякан «кӗмӗле» ӑҫта мӗн чухлӗ ӑсатассине те палӑртса хунӑ. 3,7 миллиарчӗ ялта пурӑнакансен, ҫав шутра ҫамрӑк специалистсемпе ҫамрӑк ҫемьесене, ҫурт-йӗр условине лайӑхлатма кайӗ. Чӑваш Енре ҫак тӗллевпе 76,07 миллион уйӑрӗҫ.

Федераци хыснинчен килекен тупра Каҫал тӑрӑхӗнчи Чӑваш Элпуҫ ялӗнче тума пуҫланӑ вӑтам шкула хӑпартма та чухах пулӗ — ун валли 12,04 миллион тенкӗ лекӗ.

Фельдшерпа акушер пункчӗсене малашне те тумалла. Кӑҫал ун валли 3,04 миллион тенкӗ тивӗҫӗ. Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртамра «Халӑхсен туслӑхӗ» парка тума валли 0,68 миллион тенкӗ ӑсатмалла.

Вӑрмар районӗнчи Текеш ялӗнче пурӑнакансем сӗт хакланнишӗн хавасланаҫҫӗ. Маларах унта ял халӑхӗнчен литрне 16 тенкӗпе туяннӑ, халӗ ку унчченхи эрнеринчен 1 тенкӗ пысӑкрах.

Сӑмах май каласан, сӗт хакне нарӑсӑн 21-мӗшӗ хыҫҫӑн пухнишӗн те ҫӗнӗрен шутласа парса хаклӑрахпа тӳлӗҫ.

Хӗрлӗҫыр тата Ҫӗнӗ Вӗренер ялӗсенче сӗт хакне нарӑсӑн 25-мӗшӗнчен хаклӑрахпа шутласа пама шантарнӑ.

Сӗт хакӗ чи пысӑкки 2014 ҫӳлта пулнӑ теҫҫӗ вырӑнтиcем. Ун чухне литрне 24 тенкӗпе туяннӑ.

Сӗте халӗ Текеш тӑрӑхӗнче Тӑвайӗнчи тата Канашри сӗт савучӗсем туянаҫҫӗ. Укҫана вӑхӑтра тӳленине пӗлтереҫҫӗ — кашни вунӑ кунта пӗрре татӑлаҫҫӗ. Сӗт пухма халӗ кун урлӑ килеҫҫӗ. Сӗт пуҫтаракан урапа Текеше ирхи тӑватӑ сехетех ҫитет.

Элӗк районӗнчи ҫамрӑксемпе нумаях пулмасть тӳре-шара тӗл пулнӑ.

Районти тӗп вулавӑшра «ҫавра сӗтел» евӗр йӗркеленӗ курнӑҫӑва вырӑнти пуҫлӑхсем кӑна мар, республикӑрисем те: Михаил Резников вице-премьер, Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен комитечӗн ертӳҫи Наталья Тимофеева, чӑваш парламенчӗн депутачӗсем Николай Ванеркин тата Владимир Мидуков — хутшӑннӑ.

Вӗренӳ, сывлӑх сыхлав, спорт, культура, ял хуҫалӑх, предпрнимательлӗх сферисенчен пухӑннӑ яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫ пуҫлӑхсем калаҫнине ҫӑвар карса итлесе ларнипех ҫырлахман, хӑйсене пӑшӑрхантаракан ҫивӗч ыйтусене те хускатнӑ. Уҫҫӑн калаҫнӑшӑн вӗсене тӳре-шара ырланӑ тесе ӗнентерет Элӗк район администрацийӗн пресс-служби.

Михаил Резников вице-премьер ӗҫ вырӑнӗсенче ҫамрӑксен организацийӗсене йӗркелесен аван тесе палӑртнӑ. Ку вӑл ҫамрӑксен шухӑш-кӑмӑлне илтме пулӑшать-мӗн.

Элӗк районӗнчи Тени ялӗнче пурӑнакан ватти-вӗтти пӗрле пухӑнса спорт уявне пуҫтарӑннӑ. Вырӑнти тӳре-шара мероприятие нарӑсӑн 6-мӗшӗнче ирттернӗ. Ӑна вӗсем Спортӑн хӗллехи енӗсен кунне халалланӑ.

Спортӑн хӗллехи енӗсен кунне пирӗн ҫӗршывра икӗ ҫул каялла кӑна ирттерме йышӑнчӗҫ. Ӑна Сочинче иртнӗ Олимпиадӑна уҫнӑ кун палӑртаҫҫӗ.

Тенинче ҫӑматӑ пемелле тупӑшас шухӑша вӑл тӑрӑхри ял администрацийӗ тата хӗрарӑмсен вырӑнти канашӗ тытнӑ.

Ӑмӑртӑва пуҫтарӑннисене Тени ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Людмила Васильева саламланӑ.

Урана ҫӑматӑ тӑхӑннисем кӑна мар, урӑх йышши атӑ-пушмакпа пынисем те ялти спорт уявне кӑмӑлтан хутшӑннӑ. Тени шкулӗнчи тӑххӑрмӗш класс ачисем юрӑ-ташӑпа хаваслантарнӑ.

Атнар ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Кузнецов

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнар ял тӑрӑхӗ пекки республикӑра та урӑх ҫуккӑн туйӑнчӗ унта пулса курнӑ хыҫҫӑн.

Ҫав тӑрӑхра иртнӗ эрнекун Муниципалитет пӗрлешӗвӗсен республикӑри канашӗ семинар-канашлу ирттерчӗ. Унта вӑл пӗлтӗр ҫӗнӗрен суйланнӑ 98 ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне йыхравланӑ.

Муниципалитет пӗрлешӗвӗсен республикӑри канашӗн ӗҫ тӑвакан директорӗ Станислав Андреев, сӑмахран, пӗр бюджет йышӑнса теприне йышӑниччен пурӑнса ҫитиччен те ял тӑрӑхӗсен ҫӗнӗ пуҫлӑхӗсене ӗҫ йӗркине ӑнланса илме тесе шухӑшлать.

Ҫӗнӗрен суйланнӑ пуҫлӑхсене атнарсен пурнӑҫӗпе туллин паллаштарчӗҫ. Пӗр пекрехех хыснапа тӗрлӗрен пурӑнма май килнине унти ялсенчи кашни урамра тенӗ пек ача-пӑча лаптӑкӗсем вырнаҫтарни, фонтансем, урамри кашни юпа ҫинче хунар ҫунни тата ытти те ҫирӗплетсе парать.

Шупашкар районӗнчи Иккасси поселокӗнче (вӑл Иккасси ялӗнче кӑнтӑралла вӑрман хӗрринче вырнаҫнӑ) пурӑнакан пӗртен пӗр ҫемье темиҫе кун ҫутӑсӑр пурӑнать ӗнтӗ. Электроэнергие кӑрлач уйӑхӗн 17-мӗшӗнчех сӳнтернӗ.

Кристина Варламова Иккассинче ҫемйипе пурӑнать. Вӗсен кил-йышӗнче тӑватӑ ҫын. Иккасси ялӗнче хӗлӗн-ҫавӗн пӗртен пӗр ҫемье кун кунлать. Ыттисемпе дача пек ҫеҫ усӑ кураҫҫӗ.

Ҫемье вунӑ кун ӗнтӗ ҫуртапа усӑ курать. Юрать, кӑмака пур вӗсен. Кӗҫӗнни 2,5 уйӑхра ҫеҫ. Телефон зарядки пӗтсен мӗн тумалла? Инкек сиксе тухсан мӗнле шӑнкӑравламалла? Хӑй Иккасси ялӗ аякра вырнаҫнӑ.

Унччен ҫуртсем вӑрман хуҫалӑхӗн пулнӑ. Унтан вӗсене сутнӑ. Ҫапла 2014 ҫултанпа ҫынсем электричествӑшӑн укҫа тӳлемен. Парӑм 45 пин тенке ҫитнӗ. Чӑвашэнерго ӑна тӳлемесӗр ҫутӑ ҫутас ҫук.

Администраци ҫутӑ ыйтӑвне район балансӗ ҫине куҫарас ыйтӑва сӳтсе явать. Парӑма татсанах поселокра ҫутӑ пулӗ.

«Про Город» хаҫат тунӑ сӑн

Вӑрнар районӗн ҫыннисем «Про Город» хаҫатран пулӑшу ыйтнӑ. Ялта темиҫе кун шыв ҫукки пӑшӑрхантарнӑ вӗсене. Ҫавна май шӑпӑрлансем те ача пахчине ҫӳремеҫҫӗ.

— Поселокра — йӗркесӗрлӗх! Ача пахчисенче те шыв ҫук, пӗчӗкскерсем килте лараҫҫӗ. Авари пулсан тарамаччӗ, анчах управляющи компанийӗ шыв пама чарнӑ-ҫке. Администраци унпа контракт алӑ пусман вӗт. Тепӗр енчен, управляющи компанине те ӑнланма пулать, — тенӗ пӗр ҫын.

Компани пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем влаҫпа тахҫанах пӗр чӗлхе тупма хӑтланнӑ. Иртнӗ ҫул вӗҫӗнче ҫӗнӗ килӗшӳ алӑ пусмашкӑн уведомлени темиҫе те янӑ-мӗн вӗсем. Анчах тӳре-шара халӗ те йышӑну туман. Ҫитес вӑхӑтра алӑ пусма шантарнӑ-ха администраци…

Чиновниксем шантарнӑ пулсан та ҫынсем прокуратурӑна ҫыру ямашкӑн алӑ пустарса ҫӳреҫҫӗ.

Элӗк районӗнчи 180 ҫуртра тӑваттӑмӗш уйӑх ӗнтӗ шыв пӑрӑхӗсӗр пурӑнаҫҫӗ. Шыв пӑрӑхне виҫӗм ҫулхи хӗлле кӑна хута янӑ, анчах вӑл юрӑхсӑра тухнӑ. Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗ ыйтӑва уҫӑмлатма шут тытнӑ.

Шыв башнине тумашкӑн 14 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. Анчах усӑсӑр. Элӗкре пурӑнакансем каланӑ тӑрӑх, унпа 2-3 уйӑх ҫеҫ усӑ курнӑ. Унтан насос ҫунса кайнӑ, кайран тата темӗскер… Халӗ халӑх унпа усӑ кураймасть.

Урамри чылай колонкӑна кӑларса илнӗ ӗнтӗ, ҫавӑнпа нумайӑшӗ ҫӑл патне утать. Анчах чылай вырӑнта ҫӑлри шыв юрӑхсӑр. Вӑл акшарлӑ. Башньӑран вара лайӑх шыв килнӗ.

Асаматри 100 кил те шыв пӑрӑхӗпе усӑ кураймасть. Инҫех мар ҫӑва вырнаҫнӑ. Эппин, мӗнле шыв юхать унта? Элӗкре Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн хастарӗсем пулнӑ. Вӗсен шухӑшӗпе, ҫӗмӗрӗлнине вӑхӑтра юсама май пулнӑ. Вӗсем документсене тӗрӗсленӗ. Лару-тӑрӑва уҫӑмлатмашкӑн пуҫланӑ ӗнтӗ. Вӑл вӑхӑтра рабочисем насоса юсама тытӑннӑ.

Йӗпреҫ районӗнчи Чӑваш Тимеш ялӗнче пурӑнакан Вениамин Ивашкин пурнӑҫ тӑршшӗпе тракторпа ӗҫленӗ. Нумаях пулмасть вӑл, тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ хыҫҫӑн, лаша усрама тытӑннӑ.

Халӗ Вениамин Ивашкин лашапа ялтисене ярӑнтарать. Мӑнукӗсене, вӗсен ачисене урам тӑрӑх ярӑнтарать. Вӗсем пӗтӗмпе — 24-ӑн.

Ватӑ ҫын ачасене лаша пӑхма та вӗрентет. Хӑй уйра ҫур ӗмӗр ытла ӗҫленӗ. Ашшӗн ҫулӗпе кайса тракторист механизатора вӗреннӗ, пурнӑҫне тӑван колхозне халалланӑ. Пенсие тухсан та 13 ҫул уйра тар тӑкнӑ.

Вениамин Ивашкин малтанах лаша туяннӑ, кайран тиха ҫуралнӑ. Халӗ хуҫалӑхра ӗҫ нумай. Унӑн шухӑшӗпе, лашапа трактор пӗр пекрех. Иккӗшне те пӑхмалла. Пӗрне утӑ ҫитермелле, теприне топливӑпа тивӗҫтермелле.

Чӑваш Енре ял туризмне аталантармашкӑн инфратытӑм объекчӗсене хута яраҫҫӗ. Нумаях пулмасть Тӑвай районӗнчи Тӗмер ял тӑрӑхӗнче «Паснерка» усадьба уҫӑлнӑ.

Ӑна раштав уйӑхӗн 19-мӗшӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Усадьбӑна хута ямашкӑн 74 миллион тенкӗ кирлӗ пулнӑ. Ӑна 3 ҫулта туса пӗтернӗ.

Усадьба 25 гектар ҫӗр ҫинче вырнаҫнӑ. «Паснеркӑра» икӗ хутлӑ хӑна ҫурчӗ, конференци залӗ, утар ҫурчӗ, ял хуҫалӑх тата экологи туризмӗн ытти ҫурчӗсем пур.

Туризм объектне уҫнӑ чухне инвесторсене вырӑнти чиновниксем тав тунӑ. Проекта хута янӑ чухне кунсерен канакан 50 ҫынна йышӑнма, 25 ӗҫ вырӑнӗ тума палӑртнӑ.